नेपाल अपाङ्ग महिला संघले १३-१४, २०२५ मा रौतहट र जनकपुरमा एकैसाथ त्याहाँका स्थानीय नागरिक सेवा समाजका सदस्यहरुलाई स्थानीय योजना प्रक्रियामा व्यापक अभिमुखीकरण कार्यक्रम आयोजना गर्‍यो। यो कार्यक्रम युरोपेली संघको आर्थिक सहयोगमा संचालन भईरहेको परियोजना, नागरिक समाजको शिक्षामा नागरिक समाज सहभागिता (COPE) अन्तर्गत NDWA ले संचालन गरेको थियो । उक्त परियोजना NCE नेपालले नेतृत्व गर्द छ भने GAN र NDWA न्द्वा सह-नेतृत्व गर्दछन् ।

NDWA द्वारा संचालन गरिएको अभिमुखीकरण कार्यक्रम योजना र बजेट विकासका सिद्धान्तहरूमा केन्द्रित थियो। स्थानीय स्तरको योजना र बजेट निर्माणका सात चरणहरू पछ्याएर बजेट कसरी योजना बनाउने भन्ने बारेमा नागरिक सामाजहरूलाई अभिमुखीकरण प्रदान गरिएको थियो। अभिमुखीकरणले अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई केन्द्रित गर्दै बजेटको योजना बनाउँदा समावेशीकरण र समानतालाई कसरी समावेश गर्न सकिन्छ भन्ने कुरामा पनि जोड दिएको थियो । अभिमुखीकरणको अन्तिम दिनमा स्थानीय स्तरमा बजेटको योजना बनाउँदा नागरिक समाज संस्थाहरूले कसरी महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छन् भन्ने बारेमा समूह कार्य गरिएको थियो।

सहभागीहरुको भनाई

“योजना छनोट गर्दा, जनप्रतिनिधिहरूले सामान्यतया एउटा कोठामा बसेर योजना छनोट गर्छन्। जब त्यसो हुन्छ, हाम्रा अपाङ्गता भएका महिला र बालबालिकाका लागि योजनाहरू आउँदैनन्। यदि योजना आउँदैन र त्यसअनुसार बजेट विनियोजन हुँदैन भने, हामी झनै पछाडि पर्दै जान्छौँ। जब योजना सञ्चालन हुन्छ पनि, उनीहरूले आफ्नै मान्छेहरूको संस्थालाई दिने गर्छन्, जसले गर्दा हामी, विशेष गरी सीमान्तकृत समुदाय, महिला, अपांगता भएका बालबालिका र दलित बालबालिका, हाम्रो अधिकारबाट अझ वञ्चित हुन्छौं।”

“यो कार्यक्रम प्रभावकारी भएको छ र मलाई लाग्छ कि यो कार्यक्रम स्थानीय तहका निर्वाचित निकायहरू र सम्बन्धित विभागहरूलाई दिनु आवश्यक छ।”